acquiescence

Có bao giờ bạn cảm thấy mình đang ở trong xung đột với chính mình không? Một cuộc chiến với nỗi buồn, sự tự ti, cơn giận hay một thói quen nào đó mà bạn không hề mong muốn. Bản năng đầu tiên của chúng ta là phải tìm cách loại bỏ, xua đuổi những điều khó chịu ấy đi.

Và rồi chúng ta nghe thấy hai chữ “Chấp Nhận”.

Nghe có vẻ lạ, phải không? Làm sao ta có thể “chấp nhận” một nỗi buồn mà ta muốn nó biến mất? Làm sao ta có thể “chấp nhận” một khuyết điểm mà ta luôn muốn che giấu?

Để dễ hình dung, hãy nghĩ về bản thân như một khu vườn. Trong vườn có hoa thơm, cỏ lạ (là những điểm tốt, những niềm vui), nhưng cũng có cả cỏ dại (là những nỗi buồn, những thói quen không tốt). Sự chấp nhận không có nghĩa là bạn phải yêu quý đám cỏ dại. Chấp nhận đơn giản là thừa nhận một cách trung thực rằng: “Đúng, trong khu vườn của tôi đang có cỏ dại.”

Bạn không thể chăm sóc khu vườn của mình nếu cứ giả vờ như đám cỏ dại không tồn tại. Chỉ khi thừa nhận sự có mặt của chúng, bạn mới có thể bắt đầu tìm cách xử lý một cách khôn ngoan, để hoa thơm có thêm không gian mà khoe sắc.

CÁI GIÁ CỦA VIỆC NÉ TRÁNH

Khi không chấp nhận, chúng ta thường làm gì? Chúng ta né tránh.

Sự né tránh giống như việc bạn cố gắng giữ một quả bóng hơi ở dưới nước. Bạn càng dùng sức ấn nó xuống, nó càng tìm cách bật lên mạnh mẽ hơn, thường là vào những lúc bạn không ngờ tới nhất.

Việc né tránh có rất nhiều hình dạng:

Khi cảm thấy cô đơn, có người lao vào công việc một cách điên cuồng để không còn thời gian mà suy nghĩ.

Khi cảm thấy tự ti, có người lại lướt mạng xã hội hàng giờ liền, so sánh cuộc sống của mình với hình ảnh hào nhoáng của người khác, và rồi lại càng cảm thấy tồi tệ hơn.

Khi đối mặt với một cảm xúc khó chịu, có người tìm đến những cuộc vui chóng vánh, những chai bia hay những món đồ mua sắm vô tội vạ.

Những cách này có thể giúp ta tạm thời quên đi, nhưng chúng không giải quyết được gốc rễ. Chúng bào mòn năng lượng của ta và ngăn ta kết nối với con người thật của mình.

BẠN CÓ THẤY MÌNH KHÔNG CÂU CHUYỆN NÀY ?

Để dễ hình dung hơn, tôi muốn kể bạn nghe câu chuyện của một người chị.

Nhìn bên ngoài, ai cũng nghĩ cuộc sống của chị thật hoàn hảo. Chị có một gia đình êm ấm, con cái ngoan ngoãn, công việc kinh doanh riêng rất thành đạt. Chị luôn xuất hiện với hình ảnh chỉn chu, mạnh mẽ và kiểm soát mọi thứ.

Đó là một “khuôn mặt” mà chị trình ra cho cả thế giới.

Nhưng có một “khuôn mặt” khác, một cuộc sống khác mà không ai biết. Đằng sau sự vững vàng ấy là một cảm giác trống rỗng và cô đơn. Chị thường xuyên lên các trang mạng hẹn hò, tìm kiếm những mối quan hệ chóng vánh chỉ để cảm thấy mình được chú ý, được khao khát, được trốn thoát khỏi những sự dối trá. Chị tự mô tả mình như đang sống hai cuộc đời song song.

Khi bắt đầu tìm hiểu về chánh niệm, điều khó khăn nhất với chị là sự chấp nhận. Chị không thể chấp nhận và tha thứ cho những lựa chọn trong quá khứ của mình. Có một sự mất kết nối rất lớn giữa con người mà chị mong muốn trở thành và con người mà chị cảm thấy mình đang là.

Hành trình chữa lành của chị chỉ thực sự bắt đầu khi chị nhận ra rằng: chị không thể xây dựng một con người mới bằng cách chối bỏ con người cũ. Chị phải học cách chấp nhận trọn vẹn con người mình ở hiện tại - cả những điều tốt đẹp và cả những góc khuất, những lựa chọn sai lầm. Khi chị bắt đầu lên tiếng cho những nhu cầu thật sự của mình, thay vì tìm kiếm sự lấp đầy từ bên ngoài, chị dần cho phép bản thân được chấp nhận chính mình.

NHỮNG BƯỚC THỰC HÀNH ĐỂ THẤU HIỂU BẢN THÂN

Vậy làm thế nào để chúng ta bắt đầu hành trình chấp nhận này? Chúng ta có thể thử với vài bài tập khám phá nhỏ dưới đây. Hãy tìm một không gian yên tĩnh và thành thật với chính mình nhé.

BÀI TẬP 1: SOI CHIẾU BẢN THÂN - HAI VÒNG TRÒN

Bài tập này giúp chúng ta nhìn rõ hơn “con người ta thể hiện ra bên ngoài” và “con người ta thật sự cảm thấy bên trong”, giống như câu chuyện của người chị ở trên.

Vẽ hai vòng tròn lớn giao nhau trên một tờ giấy.

Trong vòng tròn bên trái: Viết những từ ngữ mà người khác thường dùng để miêu tả bạn (ví dụ: vui vẻ, mạnh mẽ, chăm chỉ, thành đạt). Nếu không chắc, bạn có thể thử hỏi một người bạn thân hoặc người thân của mình.

Trong vòng tròn bên phải: Viết những từ ngữ mà bạn sẽ dùng để miêu tả chính mình một cách thầm kín nhất (ví dụ: mệt mỏi, cô đơn, tự ti, đang cố gắng).

Trong phần giao nhau ở giữa: Viết những đặc điểm mà bạn thấy đúng ở cả hai phía.

Sau khi hoàn thành, hãy nhìn vào bức tranh này. Có sự khác biệt lớn nào giữa hai vòng tròn không? Phần giao nhau nói lên điều gì? Bài tập này không phải để phán xét, mà chỉ để chúng ta có một cái nhìn rõ ràng hơn về bản thân.

BÀI TẬP 2: NHÌN LẠI NHỮNG LỐI MÒN NÉ TRÁNH

Sau khi đã có một bức tranh về bản thân, giờ là lúc chúng ta dũng cảm nhìn vào những cách mình thường dùng để né tránh cảm xúc.

Khi gặp một suy nghĩ hay cảm xúc đau buồn, bạn thường làm gì để bớt cảm thấy khó chịu? (Ví dụ: làm việc nhiều hơn, xem phim liên tục, ăn uống, mua sắm, cáu gắt với người khác, v.v.) Hãy liệt kê ra.

Những cách này thường giúp bạn quên đi trong bao lâu? Cảm giác khó chịu ấy có quay trở lại không?

Có khi nào, chính những cách né tránh này lại gây ra thêm vấn đề cho bạn không? (Ví dụ: vì mải xem phim mà trễ hẹn, vì mua sắm quá nhiều mà gặp khó khăn tài chính, vì cáu gắt mà làm tổn thương người mình yêu thương).

Cuối cùng, hãy tự hỏi: Những cách đối phó này có thực sự giúp bạn yêu thương và chấp nhận bản thân mình hơn không? Tại sao có hoặc tại sao không?

KHOẢNH KHẮC DÀNH CHO MÌNH: SỨC MẠNH CỦA SỰ CHẤP NHẬN

Chúng ta thường mơ về một phiên bản hoàn hảo của chính mình trong tương lai – một người tự tin hơn, thành công hơn, hạnh phúc hơn. Chúng ta nghĩ rằng chỉ khi trở thành con người đó, ta mới có thể yêu thương và chấp nhận bản thân.

Nhưng sự thật là, chúng ta không thể kết nối với một con người lý tưởng trong tương lai nếu ngay cả con người ở hiện tại mà chúng ta còn không thể kết nối.

Sự chấp nhận mời gọi ta nhìn vào bức tranh toàn cảnh của chính mình. Nó giúp ta kết nối lại với con người mình ngay bây giờ.

Hãy nghĩ về người bạn thân nhất của bạn. Sẽ ra sao nếu bạn nói với họ: "Tớ không muốn nghe bất cứ điều gì về quá khứ hay lỗi lầm của cậu. Tớ chỉ muốn nói về những gì cậu có thể trở thành trong tương lai thôi"? Chắc hẳn người bạn đó sẽ cảm thấy bị coi thường và tổn thương. Bởi vì chính những trải nghiệm đã qua, cả tốt và xấu, đã làm nên con người họ ngày hôm nay.

Vậy tại sao chúng ta lại đối xử với chính mình một cách phũ phàng như vậy?

Học cách chấp nhận là khi ta có được khả năng nhìn vào bản thân, hiểu những lỗi lầm của mình, và trân trọng con người mình ở thời điểm này. Đó là khi ta có thể tự nói với chính mình:

“Tôi hiểu tại sao những tổn thương này tồn tại. Tôi hiểu những khuôn mẫu hành vi này đến từ đâu. Đây là tôi, với tất cả những gì tôi có ngay lúc này. Và như vậy là đủ để bắt đầu.”

Sự chấp nhận không phải là đầu hàng hay buông xuôi. Nó là điểm khởi đầu của sự chữa lành. Bởi vì chỉ khi chúng ta dám nhìn thẳng vào thực tại, chúng ta mới có đủ sáng suốt và sức mạnh để tạo ra sự thay đổi mà mình mong muốn.